Мускав облаҫӗнче пурӑнакан 33 ҫулти арҫынна пӑшал тата ҫар припасӗсем упранӑшӑн суд тӑвӗҫ. Ҫак арҫын М-12 ҫула тунӑ ҫӗрте, Йӗпреҫ округӗнче, ӗҫленӗ. Шӑпах ҫавӑн чухне, хӑй ӑнлантарнӑ тӑрӑх, вӑл пӑшалпа ҫар припасӗсене тупнӑ. Ун чухне вӗсем ҫӗр чавнӑ.
Алӑпа тунӑ пӑшал тата ҫар припасӗсем хутаҫра пулнӑ.
Кӑҫал пуш уйӑхӗнче ҫак арҫынна Канашра полицейскисем чарнӑ. Тӗрӗсленӗ чухне шӑпах ҫав хутаҫа тупнӑ вӗсем. Арҫын тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе кӗҫех суд пӑхса тухӗ.
Йӗпреҫ округӗнчи Алшик ялӗнче пурӑнакан ветерана Василий Иванова киле пырса Ҫӗнтерӳ кунӗпе саламланӑ, концерт лартса панӑ. Урамра лайӑхах мар ҫанталӑк хуҫаланнӑ пулсан та концерт ветеранӑн кӑмӑлне ҫӗкленӗ.
Вӑрҫӑ пуҫланнӑ чухне Василий Иванов 15 ҫулта кӑна пулнӑ. Фронта вӑл 17-ре кайнӑ, Инҫет Хӗвелтухӑҫ фронтӗнче пулнӑ. 1945 ҫулта Ҫӗнтерӳ кунне питӗ лайӑх астӑвать. Пилоткӑсем ҫӳлелле вӗҫнӗ, «Ура!» кӑшкӑрнӑ. Ҫавӑнтан пӗлнӗ вӑл вӑрҫӑ пӗтнине.
Василий Иванович халӗ 98 ҫулта. Вӑрҫӑ ҫулӗсене вӑл куҫҫуль витӗр аса илет.
Концерт кадетсем марш утнипе, вӑрҫӑ юррисем янӑранипе вӗҫленнӗ.
Ака уйӑхӗн 21-мӗшӗнче кӑнтӑрла Йӗпреҫ муниципаллӑ округӗнчи Энтриел ялӗнче пӗр кил хуҫалӑхӗнче сарай тӑрри ҫунма тытӑннӑ. Ҫулӑм 100 тӑваткал метр лаптӑк ҫинче алхаснӑ. Хуралтӑ таврашӗн стенисем те сиенленнӗ.
Пушарнӑйсем «хӗрлӗ автана» 20 минутран лӑплантарнӑ. Ҫулӑма ҫурт ҫине куҫма паман. Пушарта 10 сурӑхпа 2 сыснана ҫӑлма май килнӗ.
Палӑртмалла: ҫулталӑк пуҫланнӑранпа республикӑра 372 пушар пулнӑ. Вӗсенче 21 ҫын вилнӗ, 20-ӗн суранланнӑ. Пушарсенче 69 ҫынна ҫӑлма май килнӗ.
Ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче чӑваш халӑх поэчӗ Ҫемен Элкер (1894-1966) ҫуралнӑранпа 130 ҫул ҫитнине халалласа литература каҫӗ иртӗ. Ӑна Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗ йӗркелет. Литература каҫӗ 14 сехетре пуҫланӗ. Ҫав кунах музей «Ушкӑн ҫӑлтӑрӑн асли» курав уҫма палӑртать. Вӑл поэтӑн кӗнекисемпе тата сӑнӳкерчӗкӗсемпе паллаштарӗ.
Ҫемен Элкер 1894 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗнче хальхи Йӗпреҫ муниципаллӑ округне кӗрекен Апакасси ялӗнче ҫуралнӑ. Вырӑнти пуҫламӑш шкулта учительте, каярах «Канаш» хаҫатра тата «Сунтал» журнлата, Чӑваш кӗнеке издательствинче илемлӗ литература енӗпе аслӑ редакторта тӑрӑшнӑ.
Ҫемен Элкер — поэт, прозаик, драматург, публицист.
Йӗпреҫ тӑрӑхӗнче почта уйрӑмне ертсе пынӑ ҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Канашри почтамта пӑхӑнса тӑракан почта ҫыхӑнӑвӗн уйрӑмӗсенчен пӗрин пуҫлӑхӗнче тӑрӑшнӑ хӗрарӑм сутма панӑ таварпа тата ӑна сутса тунӑ укҫапа хӑй пӗлнӗ пек хуҫаланнӑ. Вӑл 200 пине яхӑн тенке хӑйӗн кӗсйине пӗтӗрсе чикнӗ.
Пуҫиле ӗҫе тӗпченӗ май хӗрарӑмӑн килӗнчен полицейскисем 150 пин тенкӗ укҫа илсе тухса кайнӑ, ӑна шар курнӑ ене тӑкака саплаштарма панӑ.
Пуҫиле ӗҫе Йӗпреҫ районӗнчи суда ярса панӑ.
ЧР культура министрӗ Йӗпреҫ, Муркаш, Вӑрмар, Етӗрне тата Тӑвай округӗсен пуҫлӑхӗсене автоклуб уҫҫисене панӑ. Аякри пӗчӗк ялсенче клуб ҫук. Ҫур ҫулта автоклубпа 30 пин ытла ҫын усӑ курнӑ.
Республикӑра унашкал темиҫе клуб туянма палӑртнӑ.
Пӗлтӗр 3 автоклуб туяннӑ. Вӗсене Ҫӗрпӳ, Элӗк тата Ҫӗмӗрле округӗсене ӑсатнӑ.
Геннадий Исаков орнитолог-ӑсчах пӗлтернӗ тӑрӑх, юлашки 5 ҫулта республикӑра кураксем сахалланнӑ. Шупашкартан 8 ҫухрӑм радиусра вӗсен колонине тупма та ҫук иккен.
«5 ҫулта Чӑваш Енре 102 ял-салара кураксен 132 колонийӗ ҫухалнӑ», - ҫапла пӗлтерет орнитолог. 2019 ҫулта ӑсчахсем 474 ялта кураксен 546 кӗтӗвӗ пулнине палӑртнӑ. Кӑҫал ку хисеп 414 таран ҫитнӗ, кураксен кӗтӗвне 372 ялта асӑрханӑ. Кураксем ытларах Етӗрне, Элӗк, Шупашкар округӗсенче ҫухалнӑ. Ытларахӑшӗ – пӗчӗк кӗтӳсем. Чи пысӑк ҫухалнӑ кӗтӳ Йӗпреҫ оругӗнчи Ҫӗрӗклӗ ялӗнче пулнӑ. Унта 125 йӑва пӗтнӗ.
Чӑваш академи драма театрӗнче Йӗпреҫ ентешлӗхӗ хӑйӗн черетлӗ уявне ирттерчӗ. Ӑна ҫемье ҫулталӑкне халалланӑ.
Пухӑннисене ентешлӗх ертӳҫи, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артистки А. Краснова, Йӗпреҫ муниципаллӑ округӗн администраци ертӳҫи И. Семенов, Чӑваш патшалӑх Канашӗн ялхуҫалӑх ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен комитет ертӳҫин ҫумӗ Р. Алексеев, Республикӑри театр ӗҫченӗсен пӗрлӗхӗн председателӗ С. Павлов, ветерансене пӗрлештерсе тӑракан обществӑлла организацисен тата тӗрлӗ ентешлӗхсен представителӗсем ӑшшӑн саламларӗҫ, ентешлӗх ӗҫне хастар хутшӑнакансене, салтак амӑшӗсемпе мӑшӑрӗсене тата ӗҫре палӑрнисене Хисеп хучӗсем тата парнесем парса чысларӗҫ.
Уявра Йӗпреҫ поселокӗнчен, Хурамал, Туҫа, Кӗлемкасси, Ирҫе Ҫармӑс тата ытти ялсенчен килнӗ пултарулӑх ушкӑнӗсем, Йӗпреҫри ачасен музыка шкулне ҫӳрекенсем чӑваш, вырӑс, ирҫе юрри-ташшипе куракансене савӑнтарчӗҫ.
Шел пулин те, пухӑннисене калаҫтарнӑ пӗр ҫитменлӗх пирки те каласа хӑвармалла. Халиччен республикӑри ентешлӗх уявӗсем тӑван чӗлхепе иртекенччӗ. Хальхинче Йӗпреҫсем ҫак хӑнӑхнӑ йӑлана уясшӑн пулмарӗҫ.
Пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗнчи мониторинг кӑтартнӑ тӑрӑх, халӑхран 1 литр сӗте 22,6 тенкӗпе пуҫтараҫҫӗ. Пӗлтӗр ку вӑхӑтра хак 22,4 тенкӗпе танлашнӑ. Апла сӗт хакӗ 20 пус ӳснӗ.
Пӗлтӗр пуш уйӑхӗнче Раҫҫейӗпех халӑхран пухакан сӗт хакӗ чакнӑ. Ҫакна санкцисем пулнипе, суту-илӳре сӗт юр-варӗ нумайланнипе, халӑх сӗт-турӑх таврашне сахалрах туянма пуҫланипе сӑлтавланӑ. Кайран вара ҫулла ҫитнӗ - ӗнесем симӗс курӑк ҫине тухса сӗт ытларах антарма тытӑннӑ. Ҫакна пула та хак чакнӑ.
Хальхи вӑхӑтра Элӗк, Комсомольски, Сӗнтӗрвӑрри округӗсенче сӗтшӗн ытларах тӳлеҫҫӗ - 1 литршӑн 26 тенкӗ таран. Чи пӗчӗк хаксем - Йӗпреҫ, Пӑрачкав, Шӑмӑршӑ, Вӑрмар округӗсенче: унта пӗр литр сӗте 19 тенкӗрен пуҫласа 21 тенкӗ таран хакпа туянаҫҫӗ.
Иртнӗ шӑматкун Йӗпреҫ районӗнчи Пучинкере виҫҫӗмӗш хут Туркай вулавӗсем иртнӗ. Вӗсене, йӑлана кӗнӗ тӑрӑх, Йӗпреҫ муниципалитет округ администрацийӗн вӗренӳ пайӗ, Чӑваш Республикинчи Ҫеҫпӗл Мишши фончӗ тата Чӑваш наци конгресӗн вырӑнти уйрӑмӗ йӗркеленӗ. Ҫивӗч ӑмӑртӑтӑва Йӗпреҫ районӗнчи тӗрлӗ шкулсенче вӗренекен 72 ача тата чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенсемпе библиотекарьсем хутшӑннӑ. Кӗҫӗн классенче вӗренекенсем ытларах Чӑваш халӑх поэчӗн Раиса Сарпин сӑввисене юратса та хавхаланса вуланӑ, аслӑ классенче вӗренекенсем вара хӑйсем Чӑваш халӑх поэчӗн Валери Туркайӑн сӑввисене кӑмӑлланине палӑртнӑ.
Республикӑри Ҫеҫпӗл Мишши фончӗн директорӗ Валери Туркай амӑртура малти вырӑнсене йышӑннисене те, конкурса хутшӑнма кӑмӑл тунисене те — пурне те! — асӑннӑ фонд юлашки ҫулсенче кун ҫути кӑтартнӑ кӗнекесене парнелесе хавхалантарнӑ. Кунсӑр пуҫне чӑваш поэзине юратакансем пурте ятарлӑ дипломсем илме тивӗҫлӗ пулнӑ.
Ака уйӑхӗнче Туркай вулавӗсем саккӑрмӗш хут Комсомольски районӗнче иртӗҫ.
-1.7 °C